BBOM Modelinin de fikirsel kaynaklarından biri olan Summerhill okulları hakkındaki “Sıkça Sorulan Sorular”. Şu anki okul yöneticisi Summerhill kurucusu A.S. Neill’in kızı Zoë Neill Readhead yazmış. Bu zorlu çeviriyi BBOM Çeviri grubundan Gizem Şahin, Esma Çınar, Meral Üst ve Turgay Şengüler yaptılar. Keyifli okumalar.
Yıl boyunca dünyanın dört bir yanından okulumuz (Summerhill) ve okulumuzun dünyaya bakışıyla ilgili pek çok soru alıyoruz. Aşağıda faydalı olabileceğini düşündüğümüz okulumuz ile ilgili sıkça sorulan soruları ve yanıtlarını bulacaksınız.
1) Summerhill’deki korunaklı ortamdan sonra öğrenciler dışarıdaki dünyaya nasıl uyum sağlıyor?
Summerhill öğrencilerinin dışarıdaki dünyaya diğer gençlerin çoğundan daha hazırlıklı olduğunu düşünüyoruz. Summerhill’deki öğrenciler kendi hayatlarının gerektirdiği şeylerin kontrolünde olmaya ve kendi kararlarını almaya – tıpkı yetişkinlerin günlük hayatlarında yaptıkları gibi- alışkındırlar. Neyi ne zaman ve nasıl yapacaklarına kendileri karar verirler.
Eleştirmenler dış dünyada, para kazanmak gibi, yapılması gereken pek çok şeyin olduğunu söylüyorlar. Summerhill’de zorlama olmadığı için öğrencilerimizin dışlarındaki dünyaya uyum sağlamakta zorluk çekeceğine inanıyorlar. OysaSummerhill öğrencileri, okuldaki günlük yaşamlarında dışarıda olanlara benzer durumlarla devamlı karşı karşıya kalmaktadırlar. Topluluğu çekip çevirmek için yapılması gereken bir sürü şey var. Topluluğun üyeleri olarak bizler bu şeyleri yapmazsak, bu şeyler yapılmadan kalır. Bir başkası tarafından bir şeyler yapmaya zorlanmak yerine, kendinin ve etrafındaki topluluğun sorumluluğunu almalısın. Kendi kendini motive etmelisin. Yetişkinlerin hayatında bu hepimiz için doğru. Yanımızda durup bize ne yapacağımızı söyleyen bir büyük ‘öğretmen’ yok. İlerlemek ve olaylarla kendi başımıza başa çıkmak zorundayız.
Summerhill olarak biz; diğer okullardaki çocukların öğrenebilecekleri bir karar alma sürecine katılmadıkları için dezavantajlı konumda olacaklarına ve bu durum sonunda, okuldan ayrılıp yetişkinler dünyasında yaşamaya başladıklarında hayat mücadelesinin onlar için çok daha zor olacağına inanıyoruz.
Summerhill’in kontrolden çıkmış ve düzensiz bir topluluk olduğu yaygın inanışı doğru değildir. Summerhill’de hayatımızı yönlendiren pek çok kural sayesinde (sayıları 150 ile 230 arasında değişmektedir) öğrenciler sağlam bir düzene alışırlar. Şikâyetlerin okul toplantılarında dillendirildiği demokratik bir toplulukta yaşamak öğrencilere güçlü bir adalet duygusu ile birlikte karşısındakinin görüşünü dinleme ve anlama kabiliyeti de verir. Böylece, öğrencilerimiz dış dünya ile etkileşime geçmek için oldukça hazırdır. Üniversiteye gittiklerinde bazı kuralları, pek çokları gibi, önemsiz ve gereksiz bulsalar dahi bu durumla başa çıkabilecek kadar anlayışlı ve hoşgörülüdürler.
2) Summerhill öğrencileri sınav oluyorlar mı?
Evet, standart İngiliz okul bitirme sınavlarına, normal seviyede GCSE sınavlarına giriyorlar ancak bu sınavlar zorunlu değil. Summerhill’de öğrencilere ‘A’ seviye sağlamıyoruz. Asıl hedef “ A “ ile mezun olmak değil istedikleri üniversiteye gidebilmelerini sağlamaktır.
Neredeyse bütün Summerhill öğrencileri okuldan ayrılmadan önce bir takım sınavlara girer ama bazı öğrenciler hiçbir sınava girmemeyi tercih ederler.
3) Summerhill öğrencilerinin hangi özel nitelikleri kazanması bekleniyor?
Elbette ki bu bir dereceye kadar çocuğun okuldan önceki ve okulda bulunduğu süre içerisindeki kişisel özelliklerine ve yaşam koşullarına bağlı. Okula geldiklerinde belli problemleri olan kimi çocuklar bu problemlerin çoğuyla yetişkin hayatlarında da halen başa çıkmak zorundalar. Summerhill’in sorunlu çocuklara yardım etmek konusunda son derece başarılı deneyimleri bulunmakta. Ancak bu işin bilimsel olmayan sihirli bir çözümü ya da her derde deva sihirli bir ilacı yok.
Summerhill öğrencilerinde genel olarak gördüğümüz nitelikler: Kendine saygı, tolerans, dürüstlük, adil olma, anlayış, duyarlılık, merhamet, kendine güven, yaratıcılık, kendine özgülük, mizah, kendini motive etme ve sağduyudur.
4) Aileler çocuklarını neden Summerhill’e gönderiyor?
Ebeveynlerin çoğu okulun felsefesine inanıyorlar fakat kaçınılmaz olarak, diğer okullarda sorunları olan ve bu sorunlardan kaçmak için bize gelen bazı öğrencileri de kabul ediyoruz.
Maalesef çoğu aile, çocukları okulda ciddi sorunlar yaşayana dek bizimle iletişime geçmiyor. Çoğunlukla bu çocuklar ergenlik döneminde oluyorlar. Tecrübelerimize göre; sonradan gelenler, bazen başarılı olsalar da, değişimi fazla çaba gerektirici bulabiliyorlar ve bu durum kendileri ve topluluk için sorunlar yaratabiliyor. Şu anda, nadir istisnalar dışında, 12 yaşından büyük öğrenci kabul etmiyoruz..
5) Summerhill’e çocuklarını gönderen insanlar nasıl insanlar?
Tek tip bir Summerhill ebeveyn tipi bulunmamakta. Toplumun her kesiminden insanlar çocuklarını bize gönderebiliyor. Ücretli bir okul olduğumuz için aileler ağırlıklı olarak iş sahibi insanlardan oluşuyor ama böyle olmadığı durumlar da mevcut. Daha çok ailenin karşılayabilmesi için ücretlerimizi olabileceği kadar düşük tutmaya çalışıyoruz- düşük gelirli bazı aileler de okul ücretlerini karşılayabiliyorlar.
A.S Neill Summerhill Trust, mali kısıtlamaları olan daha çok ailenin okula başvurabilmesi için burs sağlamayı amaçlamaktadır.
6) Summerhill öğrencileri çoğunlukla varlıklı ailelerden geliyor- Summerhill modeli daha yoksul mahallelerde de işe yarar mıydı?
Model her yerde uygulanabilir- bütün çocuklar özgürlük ve öz denetime cevap verirler. Çocuklar için daha özgür ortamlar konusunda halkı eğitmek için çeşitli mahallelerde yapılmış pek çok çalışma var (linkteki sayfaya bakınız). Summerhill, okulun işleyişine tanıklık etmek üzere ziyaretçiler davet ederek, İngiltere’de ve diğer ülkelerde konuşmalar ve atölyeler düzenleyerek bu çalışmaları desteklemektedir.
A.S. Neill Summerhill Trust bu çalışmalara ve öğrencilere kaynak sağlamaktadır.
7) Summerhill bütün çocuklar için uygun mu yoksa kimileri için farklı bir yapı mı gerekli?
Bütün çocuklar kişisel özgürlüğe ve öz denetime karşılık verirler. Ancak okul ve ev arasında anlaşmazlık varsa bu model başarılı olmayabilir. Aileleri Summerhill’de olmalarından memnun olmadığında, çocuklar bu durumu sezerler.
Bazen, kişisel hayatında sıkıntıları olan bir çocuk Summerhill’deki özgürlüğü cezbedici bulabilir, özgürlük ve özgürlükleri tehdit eden keyfi davranışlar asındaki farkı kavrayıp hareketlerinin sorumluluğunu alamayabilir. Bu durum diğer çocuklarda korku yaratacak şiddet ve zorbalık gibi sorunlara yol açabilir. Aynı şekilde, üzerlerinde yarattığı olumsuz etkiden dolayı diğer çocukların gelişimini zedeleyebilir. Böyle durumlarda maalesef sorun yaratan çocuk başka bir okula gitmek durumundadır.
8) Okulunuzda zorbalık bir sorun mudur ve bu durumla nasıl başa çıkmaktasınız?
Açıkçası, Summerhill’de zorbalık sorunu yaşanmakta ancak okul toplantılarında herkes, öğrenci ya da çalışan herkese karşı şikâyetini dile getirebilir. Yani, hepimiz topluluğa karşı sorumluyuz. Ombudsman ve öz denetim toplantılarımız, okuldaki herkesin sesinin duyulmasını ve anlaşmazlıkların çözülmesini, suç işleyenlerle topluluk tarafından başa çıkılmasını sağlamaktadır. Okuldaki ortamın açıklığı bu tip şeylerin fark edilmesini ve kabadayılığın büyümeden çözülmesini sağlamaktadır.
9) Alkol ya da uyuşturucu problemlerine rastlanmakta mıdır?
Uyuşturucu ve alkole okulda izin verilmemektedir. Elbette ki yaşça büyük bir çocuğun alkol ya da uyuşturucu denemeye çalıştığı durumlar olmaktadır. Öğrenciler alkol alırken ya da uyuşturucu kullanırken yakalanırsa bir süre için eve gönderilirler ve bu genellikle yeterli olur. Çünkü öğrencilerimizin okulla öyle güçlü bir bağı vardır ki öğrenciler nadiren bu davranışlarında ısrar ederler.
Alkol ve uyuşturucu asla bir ‘problem’ seviyesine ulaşmamıştır. Ancak, bu sözde modern zamanlarda bir öğrenci nadir de olsa bu davranışlarda ısrarcı olabilir. Böyle bir durumda, bu öğrencilerin Summerhill’in gerçekten olmak istedikleri yer olup olmadığına karar vermeleri ve belki de daha yetişkin bir çevreye gitmelerinin onlar için daha uygun olacağı kararını vermeleri istenebilir.
10) Çalışanlarınızı nasıl işe alıyorsunuz?
Genellikle, ‘Guardian’ ya da TES olmak üzere gazetelere ilan veriyoruz ama yakın zamanda internet sitemizi de kullandık. İşe alma sürecimiz oldukça geleneksel olmasına rağmen görüşmeler rahat ve samimi. Cinsel suçlara karşı İngiltere standart denetimlerinin hepsini uygulamaktayız.
11) Çalışanlarınızda ne gibi nitelikler arıyorsunuz?
Çalışanlarımızda öncelikle en önemlisi işi yapabilme yetisi arıyoruz. Bağımsız okulların diplomalı öğretmen çalıştırma zorunluluğu olmamasına rağmen günümüzde öğretmenlik işi o kadar uzmanlaştı ki nadiren diplomasız öğretmen işe almaktayız; yine de söylemek gerek ki en iyi öğretmenlerimizin bazıları diplomasız. Uyum sağlayabilecek, okulun felsefesi ile içtenlikle ilgilenen samimi insanlar arıyoruz.
Maalesef Avrupa Birliği dışından gelip çalışma izni olmayan kişileri işe alamıyoruz – ve bu izni almak oldukça zor.
12) Aileler okula ne kadar dahil olmaktadır?
Summerhill’de aileler okulun işleyişine müdahil olmazlar. Dönem boyunca belirli sınırlar içerisinde okulu ziyaret edebilirler. Her tatilde ailelere bir bülten gönderilir. Üniversite giriş işlemleri vb. için gerekli olmadıkça karne göndermeyiz ve göndermemiz halinde de bunu çocuğun iznini alarak yaparız.
Buna rağmen pek çok aile ile iyi arkadaşlıklar kurduk; destekleri ve yardımı dokunacak her türlü katkıları ile uzaktan sürece katılmaktalar. Aynı zamanda, yazın aileleri okulda birkaç gün geçirip rahatlamaya ve aramıza katılmaya davet ettiğimiz çok keyifli bir yarıyıl tatili hafta sonumuz var.
Okulun felsefesi çocukları kendi hayatlarını yaşamaya ve kendi kararlarını vermeye teşvik etmektir. Çocuklar bağımsızlıklarına değer vermekte ve büyük çoğunluk ailelerin okulun bir parçası olmamasını tercih etmektedir.
13) Çocukların ev ödevleri var mıdır?
Dersler isteğe bağlı olduğu için durum geleneksel okullardan oldukça farklı. Sınavlara çalışırken öğrencilerin ödevleri oluyor ancak bu durum öğrenci ve öğretmenin karşılıklı olarak üzerinde anlaştığı bir durum.
14) Öğrenciler Summerhill’te neden temizlik ve yemek yapmaktan sorumlu değiller?
Summerhill hijyen konusunu göz ardı edemez bu yüzden okulun temizliğini temizlik görevlileriyle standartlarda tutmayı tercih ediyoruz. Ayrıca bu uygulama kurum yetişkinler ve çocuklarımız arasında oluşabilecek sürtüşmeleri de engelleyecektir. Kendi odaları olan daha büyük öğrenciler kendi odalarının temizliklerinden sorumludur ve okulda bulunan herkes okulun düzenli tutulmasına dikkat etmek zorundadır. Bu zaman zaman çöp toplamayı içerir. Uygun hijyen ve güvenlik standartlarının devam ettiğini güvence altına alan ‘Sağlık ve Güvenlik’ komitesi odaların tamamını (çocukların bir araya geldiği alanlarda çalışan görevliler dahil ) her dönem bir kaç defa ziyaret ederler.
Öğrencilerimizin çoğu yemek yapmayı seviyor fakat bütün yıl boyunca 100’ü aşkın kişiyi doyurmak farklı ve profesyonel bir iştir ve amatörce yapılması ciddi bir karışıklığa neden olabilir. Biz aynı zamanda çocuklara tüm okul için yemek yapmayı yasaklayan Sağlık & Hijyen kurallarına uymak zorundayız.
Yemek ve servisi ile ilgilenmeleri için bir grup profesyonel aşçı çalıştırıyoruz. Yine de çocukların yemek yapmaya katılabilmeleri için birçok fırsat bulunmaktadır: yemek yapma dersleri, mutfakta yardım etme, içecek bölümü ve okul kantini gibi.
15) Çevre halkıyla nasıl bir ilişkiniz var?
Birçok kişi Summerhill’e komşu olmaktan gurur duyuyor. 2000 yılında hükümete karşı olan dava sürecinde Eğitim Bölümünü destekleyen bir mektup yazan Belediye Meclisi dahil Leiston halkından büyük teşvik aldık.
Elbette bazı kişiler bize karşı kuşkulu ve bazıları da muhaliftir. Fakat bu genellikle Summerhill yöntemlerini araştırıp işin gerçek yüzünü öğrenmek için zaman ayırmamalarından kaynaklanmaktadır.
16) Yatılı olmayan / gündüzlü öğrencileriniz var mı?
Evet, bir kaç tane var. Birçoğu okula yakın olmak için özellikle buraya taşındı. Genellikle küçük çocukların ebeveynleri ilk bir kaç dönem gündüzlü öğrenci olabilmeleri için bize yakın yerlere taşındılar.
17) Bugünlerde birçok insan çocuklarını yatılı okula göndermeyi kötü bir ebeveynlik olarak düşünüyor, Summerhill bu düşünceyi nasıl değerlendiriyor?
Çocuklara sorun! Summerhill öğrencileri burada olmaya zorlanmazlar, burada olmayı seçerler. Summerhill mezunları evden uzak olmanın kendileri için gerçekten önemli ve pozitif bir şey olduğunda hem fikirdirler.
Summerhill geleneksel anlamda yatılı bir okul değildir. Burası isterlerse gün boyu oynayabilecekleri ve yetişkinlerin arkadaş olduğu çocuk merkezli, sosyal aile ve kabile arasında bir yerdir. Burası birçok kardeş, teyze, amca ve arkadaş edinebileceğiniz evinizde sahip olamayacağınız zenginleştirilmiş bir aile gibidir.
Bazı kişiler çocuklarını Summerhill’e gönderirse çocukluklarını kaçıracaklarını söylüyor. Bizim cevabımız ise çocukluk ebeveynler için değil çocuklar içindir. Çocuklara ihtiyaç duydukları bağımsızlığı vermek cesaret ister, eğer bu özellikleriyle evi terk edecekleri anlamına geliyorsa. Fakat Summerhill ebeveynleri çocuklarını kaybettiğini değil onlarla hayat boyu süren özel bir arkadaşlık kurdukları düşüncesinde hem fikirdirler.
18) Öğrencileri en erken kaç yaşında kabul ediyorsunuz?
Gündüzlü öğrenciler 5 yaşında başlayabilir, bu yine de kaç öğrencimiz olduğuna bağlı. Bazı çocuklar 7 yaşında yatılıya başlamaktan mutlu, bazıları ise daha çok zamana ihtiyaç duyuyor ve daha sonra geliyor.
19) Hiç öğrenci atıyor musunuz?
Nadiren, fakat öğrenciyi yaramazlık yapma gibi bir nedenden dolayı göndermiyoruz. Sadece genel yaklaşımı okulda kalmak istemediğini gösteriyorsa okulu bırakması istenir.
Kendi bireysel sorunlarıyla uğraşan bir çocuk Summerhill’deki özgürlüğü çok cazip bulabilir ve kendi davranışlarının sorumluluğunu alma ile özgürlük arasındaki ayrımı yapamayabilir. Bu da şiddet, zorbalık ve çocuklarda korku yaratan problemlere yol açabilir. Üzerlerinde yarattığı negatif etkiden dolayı diğer çocuklarının gelişiminin zayıflamasına da neden olabilir. Bu gibi durumlarda, üzgünüz ki, çocuk başka bir yere gitmek zorundadır.
20) Okulu bitirdikten sonra Summerhill öğrencileri ne yapar?
Okulu bitirdikten sonra çocukların çoğu uygun kriterlerdeki yükseköğrenim kurumlarında eğitimlerine devam ederler. Bazıları üniversiteye gider bazılarıysa gitmez, bu tamimiyle kişisel tercih meselesidir. Geleneksel olmayan eğitimden dolayı bu duruma ’ bir yere varmak için üniversiteye gitmelisin’ şeklinde değil de daha dengeli şekilde bakabilmektedirler. Çünkü hayattaki mutluluğun tek cevabının üniversiteye gitmek olmadığını biliyorlar.
Ayrıca öğrencilerimizin durumları farklılık gösteriyor. Sanatçı, doktor, avukat, öğretmen, profesör, marangoz, bilim insanı, müzisyen, aşçı, aktör, bahçıvan, çiftçi, gazete muhabiri, film yapımcısı, teknisyen, fotoğrafçı, dansçı, bilgisayar programcısı, yazar, ressam, engelliler için bakıcı ve girişimcilerimiz var.
21) Okulun cinselliğe yaklaşımı nedir?
İngiliz yasalarına göre, 16 yaş altındaki çocuklar için cinsellik yasal değildir. Gençlerin yaşamlarıyla ilgilenen diğer kurumlarla uyumlu olarak biz nerede olursa olsun onlara öneride bulunuyor ve bilgi sağlıyoruz. .Çocuklarımızın bizimle bir konuyu tartışmak için çekinmeden bize rahatlıkla yaklaşmalarından gurur duyuyoruz. Bildiğimiz kadarıyla hiç hamilelik olayı yaşanmadı.
22) Summerhill’de çalışabilir miyim?
Yasal olarak İngiltere’de çalışabiliyor, sunulan iş için becerilere sahip, çok az bir maaşla yaşamaya hazırsanız; hevesli, çalışkan ve uyumlu iseniz tam da aradığımız kişi olabilirsiniz!
23) Okulu ziyaret edebilir miyim?
Evet, yıl boyu 3 dönem boyunca gün içinde ziyaretçilerimiz oluyor. Onlarla ilgilenecek bir ziyaretçi komitemiz var. Açıkçası çok fazla ziyaretçimiz olduğu için ziyaretlerini bir günden uzun tutmalarını tercih etmiyoruz. Daha detaylı bilgi için okul ile iletişime geçebilirsiniz.
24) A.S. Neill kitaplarını nasıl edinebilirim?
Neill’in birçok kitabının baskısı şu anda İngiltere’de yok. İlk kitaplarının bazı kopyaları ikinci el kitapçılarda bulunabilir. Biz okulda satılık olarak bir ya da iki fazladan kopyalarını bulunduruyoruz. www.abebooks.com sitesi faydalı olacaktır.
2006 yazının başında yeni bir kitap yayınlandı. ‘Summerhill & Neill’ A.S.Neill, Zoë Neill Readhead, Professor Ian Stronach ve Tim Brighouse bölümleriyle Mark Vaughan tarafından düzenlendi. Açık öğretim Üniversitesi Yayınları tarafından basıldı. Sitemizden kitaba ulaşılabilir.
25) Kaç tane öğrenciniz var?
1995’te 68 kişiydik, 1998’de sadece 61, 2001 Haziran’da 75, 2002 Kasım’da 94, 2006 Ocak’ta 80, 2009 Ocak’ta 71.
26) Hangi milletlerden öğrencileriniz var?
İngiliz, Alman, Fransız, İspanyol, Hollandalı, İsviçreli, İsrailli, Amerikalı, Koreli, Tayvanlı, Japon, Brezilyalı
27) Kaç çalışanınız var?
Üç tane tam zamanlı gönüllü sınıf annesi; 1. Sınıf (6-10), 2. Sınıf (10-12), Matematik, Fen, İngilizce, Dil, Ek Olarak İngilizce, Ağaç İşleri ve Sanat dersleri için sekiz tane tam zamanlı öğretmenimiz var. Japonca, Çince , Müzik (davul, piyano, gitar, keman, şan), Müzik Teknolojisi, Kayıt, Djlik için yarı zamanlı öğretmenlerimiz var.
Tam zamanlı öğretmenler on iki dönümlük okul arazisi içinde çocuklarla birlikte kendilerine ait odalarda ya da karavanlarda yaşıyorlar. Gönüllü sınıf anneleri izin kullandığında öğretmenler görevlerini üstlenir. Tam zamanlı çalışanlar haftada bir kaç defa bir araya gelip gündemdeki konuları tartışır.
Aynı zamanda aşçı, temizlik görevlisi, öğretmen gibi ’gündüz’ çalışan ekibimiz de var.
28) Hangi dersleri veriyorsunuz?
Şu anda verilen dersler:
Fen- Biyoloji, Fizik, Kimya
Matematik
Almanca, İspanyolca, Fransızca, Japonca, Çince
Ağaç işleri
Sanat, Fotoğrafçılık
Drama
Tarih
Coğrafya
Müzik teknolojisi, Djlik, Stüdyo
Bilgi Teknolojisi
Açık havuzumuzda ve Leiston dinlenme tesisinde yüzme
Zanaat, tenis, futbol, basketbol, voleybol, masa tenisi, okul gazetesi için yazma ve kafeteryada oyunlar gibi aktiviteler.
Müzik – piyano, şan, davul, gitar, keman, saksafon.
29) Çocuğumu okula nasıl kaydettirebilirim?
Yılda üç kez öğrenci alıyoruz. Ücretler ve diğer ayrıntıları öğrenmek için okul ofisimize (Zoë Readhead, Summerhill school, Leiston, Suffolk, IP16 4HY. UK) başvurmalısınız. Bir sonraki adım okul ofisimizi, tercihen çocuğunuzla birlikte ziyaret etmenizdir.
30) Okul harçlarını ödeme gücüm yok – bu konuda bir destek sağlanabilir mi?
Ne yazık ki okulumuzda herhangi bir burs fonu olmadığı gibi okul dışından da finansal bir destek kaynağımız yok. Dolayısıyla tek kaynağımız, harçlar -ülkenin en düşük ücretli okulları arasındayız-. Öte yandan öğrencilerimizden bir kısmını destekleyen çeşitli bağışçılar var. Bunların adları bizde mevcut, ama bu konuda Internet üzerinden kendiniz de araştırma yapabilirsiniz.
A.S. Neill Summerhill Trust da burs verebilir. Ayrıntıları web sitesinden veya okul ofisiyle temasa geçerek öğrenebilirsiniz.
31) Neill’den sonra okul nasıl bir değişim geçirdi?
Okulun felsefesinde hiçbir değişiklik yok. Pek çok haricî değişikliğe karşın okuldaki atmosferin ve genel hissin bunca yıldır aynı kaldığını görmek hayli rahatlatıcı. Açıkçası canlı bir topluluk olarak sürekli küçük küçük değişiklikler geçiriyoruz. Summerhill tıpkı deniz gibi sürekli bir devinim içinde. Gelgitlere rağmen deniz aynı kalıyor.
32) Neill bazı öğrencileri PL diye bilinen terapi seanslarına alırdı. Hâlâ “özel ders” veriyor musunuz?
Uzun zaman önce Neill, terapi için kendisine gelmeyen çocukların da iyileştiğini keşfetti. Aslında insanları iyileştirenin onun verdiği PL’ler değil de Summerhill deneyimi olduğu sonucuna varmıştı ve o seansları kaldırdı. Summerhill’de PL uygulaması yok ancak bir çocuk hakkında endişeler söz konusuysa kabul etmesi halinde bir yetişkin onunla konuşabilir.
33) Summerhill gibi başka okullar var mı?
Dünyada pek çok okul var. Hemen hepsi de tam gün eğitim veriyor. İngiltere, Devon’da öğrenciler, veliler ve öğretmenlerin birlikte yaratıp yönettiği Sands, bir ortaokul ama bir de kardeş ilkokulu var. ABD’de büyük bir demokratik okul hareketi var: Sudbury Valley School (SVS). 26 yaşındaki okulun yöntemlerini kullanan çok sayıda takipçisi de var. Demokratik okul hareketinin dünyanın her yerinde başarılı örnekleri var. İsrail’de, birkaç şubesi ve iki yüzü aşkın öğrencisiyle “Hadera” da bunlardan biri. Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya, Tayland, Kostarika, Brezilya, Almanya, Fransa, İspanya, Kore ve daha pek çok ülkede özgür okulları görebiliyoruz. Libertarian Education tarafından pek çok özgür okulu konu alan bir kitap yayımlandı: “Real Education”, David Gribble.
AERO –Alternatif Eğitim Kaynak Örgütü- alternatif eğitim arayışındaki herkesin faydalanabileceği bilgilerin yanı sıra her yıl farklı bir yerde düzenlenen IDEC (Uluslararası Demokratik Eğitim Konferansı) hakkında da bilgi sağlayabilir.
http://www.edrev.org
Diğer özgür okul ağı:
www.idenetwork.org
Haklarında bilgi edinmek istediğiniz başka okullar için de lütfen şu adrese başvurunuz:
Zoë@summerhillschool.co.uk
34) Özyönetim ve Demokrasi
Biz özerk bir topluluğuz: Okuldaki yaşantımıza ilişkin tüm kararları grupça alıyoruz. İşin ticari kısmı, personel alımı ve çıkarılması, öğrenci kabulü gibi süreçler topluluğun sorumluluğunda olmamakla birlikte tavsiyelere açıktır. Okulda karar alma süreci demokratik bir işleyiş arz eder. Her yetişkin ve çocuğun eşit oy hakkı vardır. Dolayısıyla da en küçük çocuk ile başkanlık eden eşit oy hakkına sahiptir. Çocuklar okul toplantılarında eşit oy gücüne sahip olmakla beraber sayıca yetişkinlerden çok üstündür. Standart ailelerden gelip de birden özerklik elde eden çocuklar hayatlarını başarıyla kurup çekip çevirmekte zorlanabilirler. Etkin bir karar alıcı olmayı öğrenmeleri gerekecektir ki başka her şey gibi bu da deneyim olmadan mümkün değildir. Summerhill’deki yeni çocuklar yılların deneyimine sahip bir özerk çalışma birimine katılır ve bu birimin bir parçası olarak demokrasiyi, kendi hakları ile başkalarının haklarını öğrenirler. Her şeyden önce de başkalarına ve kendilerine karşı sorumlu olmayı öğrenirler. Düzen okullarında çocuklar önemli kararlar ve sorumluluklar alma fırsatını nadiren bulabilirken yapacakları her şeye yetişkinler karar verir. Bu da engellenme ve isyan duygularını besler veya korku ve güvensizlik hissini şiddetlendirebilir. Summerhill’de sahip oldukları özgürlüktendir ki büyük çocuklar, zaten sosyal sorumluluk bilincindedir ve kendilerinden önce grubun ihtiyaçlarını düşünürler. Bu, hiç anlaşmazlık veya tartışma yaşanmadığı anlamına gelmez ki burada öğrendiğimiz önemli şeylerden biri de, çocukların ve yetişkinlerin ihtiyaçlarının gerçekten de çok farklı olabileceğidir. Bu noktada önemli olan yetişkinlerin sadece kendilerine uyan kuralları oluşturması değil de hepimizin, bu farklılıkları kabul etmesi ve herhangi bir probleme karşılıklı kabul edilebilir bir çözümü müzakere etmeye çalışmasıdır.
Bir süre önce yaptığımız bir toplantı bunun tipik bir örneği olabilir, şöyle ki: Okuldaki büyük çocuklar kendileri için belli bir yatma vakti olmasını istemiyorlardı ve 10.30 diye belirlenen sessizlik zamanı kuralına uymaları kaydıyla istedikleri saate dek ayakta kalma isteklerini ilettiler. Pek çok kişinin bu konuda söyleyecek sözü olduğundan konu uzun uzadıya tartışıldı. Kimileri gürültü olabileceği, kimileri de uykusuz kalınabileceği endişesindeydiler.
Tartışma sonunda oylama yapıldı ve bir hafta deneme süresi verildi. 9 gün kadar sonra bir Özel Toplantı yapıldı, çünkü gece bir kişi birkaç kez uyandırılmıştı. Topluluk, şanslarını kaybettiklerini, yatma vakti kuralının yeniden uygulanması gerektiğine karar verdi. Zaman zaman okul kurallarının çoğundan vazgeçildiği olur. Açıkçası bu durumda birtakım aksamalar olabilir, ama güzel bir öğrenme deneyimidir ve her seferinde her şey çabucak yoluna girer. Kanunlara saygılı bir yurttaş olmayı öğrenmenin kanunsuz yaşamaya çalışmaktan daha iyi bir yolu var mıdır? Biz özgürlüğe inanıyoruz, ama sınırsız olmayacak.
Bu demektir ki istediğiniz şeyi yapmakta özgürsünüz ancak başkasının özgürlüğüne müdahale etmeden! Derslere girmekte de girmemekte de özgürsünüz, çünkü bu sizin kişisel meseleniz, ama sabahın dördünde bateri çalamazsınız, çünkü insanların uyumasını engellemiş olursunuz.
Bu yapı içinde muhtemelen ülkenin başka okullarında daha fazla kural olacaktır, 150-200 arasında. Pek çok kural dönemliktir ve gerektiğinde değiştirilir veya kaldırılır. Bazılarıysa yıllarca sürer. Bunlardan rastgele seçilmiş birkaçını sıralayacak olursak:
– Bisikletinizdeki ileri ve geri vitesiniz bozuk olmamalı.
– Küçük çocuk bisikletlerini kullanamazsınız – izin verilse dahi.
– Hava karardığında veya yağmurlu zamanlarda Big Beech’e tırmanamazsınız.
– Binaların içinde bisiklete izin yok.
– Yeni çocuklar ve çalışanlar ilk dönemlerinde komitelerde yer alamazlar.
Haftanın dört günü okul toplantıları düzenleriz. Toplantıya başkanlık etmek zor iştir. Kimse tümüyle kural tanımaz davranmıyorsa da farklı yaşlarda 70 küsur kişiyi bir saat boyunca sessizce oturtmak gerekmektedir. Başkanın mutlak yetkisi vardır. Gürültü ederseniz cezalandırılabilirsiniz, örneğin hep birlikte toplantı salonunda çıkarılabilirsiniz. Bu tuhaf ama resmi bir etkinliktir ve ziyaretçiler de genellikle İngiliz Avam Kamarasından daha düzenli olduğunu söylemişlerdir. Bu yanıtların yardımcı olacağını umut ediyoruz. Daha fazla soru için lütfen e-posta ve telefon yoluyla bize ulaşmaktan çekinmeyin.
Adres:
Zoë Readhead, Summerhill school, Leiston, Suffolk, IP16 4HY. UK.
Office Tel/Fax: +44 (0) 1728 830540. [email protected]
E-mail: [email protected]
Website: www.summerhillschool.co.uk
Kaynak: www.summerhillschool.co.uk
Çeviri: Gizem Şahin, Esma Çınar, Meral üst
Düzeltme: Turgay Şengüler